Gemeente Gemeente Kaprijke

Burgerpanel gemeentefusie

Wat

Gemeente Kaprijke voerde een innovatief participatietraject rond een eventuele gemeentefusie. Het gemeentebestuur organiseerde een burgerpanel en drie infovergaderingen waarmee het wilde te weten komen wat de burgers vinden van een eventuele fusie met één of meer andere gemeenten.

Wat zouden de inwoners er van vinden mocht Kaprijke fuseren? Wie zien zij als (een) goede gemeente(n) om mee samen te gaan? Wat zouden voor- en nadelen zijn? Of blijft Kaprijke beter op zichzelf bestaan? Het bestuur kiest voor een innovatief concept van participatie van de inwoners en organiseert een burgerpanel, een methodiek die in België nog niet zo frequent gebruikt wordt.

Voorbereiden van (het bestuur van) de toekomst

Als kleine landelijke gemeente staat Kaprijke voor dezelfde maatschappelijke uitdagingen als andere (grotere) gemeenten. Die zijn complex en gaan vaak ruimer dan het grondgebied van de eigen gemeente. Om de krachten te bundelen zet de hogere overheid sterk in op vrijwillige fusies. Wie vanaf 1 januari 2025 vrijwillig wil fuseren, moet dit uiterlijk op 31 december 2023 beslissen.

Onze inwoners verdienen de best mogelijk dienstverlening/omgeving tegen zo laag mogelijke prijs. Daarom is het nuttig om te onderzoeken welke partnerschappen Kaprijke in de toekomst kunnen helpen om haar taken te vervullen. Kan een fusie een antwoord kan zijn? Omdat dit niet louter politieke beslissing is, wilde het bestuur weten wat de mening van de inwoners was over fuseren. Vandaar het burgerpanel en de drie infovergaderingen. Want als inwoners meedenken, kom je immers tot betere beslissingen.

Open vizier

Het bestuur van Kaprijke vertrok bij het organiseren van het inspraaktraject van een blanco blad. Eeklo voerde een vergelijkbaar traject, maar beide trajecten waren onafhankelijk van elkaar en dus niet met het uitgangspunt van een eventuele fusie tussen Kaprijke en Eeklo. Er was op voorhand immers geen gewenste richting of voorkeur voor een eventuele gemeentefusie met een bepaalde gemeente.

Het bestuur wilde de toekomstmogelijkheden zo open mogelijk laten, zodat het burgerpanel vanuit de eigen visie haar standpunt kon bepalen.

Intensieve tweedaagse voor het burgerpanel met livestreaming van infoshot en advies

In mei vond dan uiteindelijk ons burgerpanel plaats, een “raad van inwoners”. Daaraan werd gevraagd om een niet-bindend advies te formuleren aan de gemeenteraad over een eventuele gemeentefusie.

Samenstelling en loting

Het burgerpanel werd samengesteld via loting. Uit de inwoners ouder dan 18 jaar werden in april 1000 inwoners geloot. Deze gelukkigen kregen een uitnodigingsbrief waarmee ze zich vrijwillig kandidaat konden stellen voor het burgerpanel. Daaruit kwamen tot nu toe 53 kandidaten. Op deze groep werd opnieuw een loting toegepast: er werden 17 inwoners – evenveel als het aantal gemeenteraadsleden – en 4 reserves geloot. Bij de loting werd rekening gehouden met vooraf vastgelegde criteria, zoals de deelkern waarin men woont, leeftijd en opleidingsniveau. Het was immers de bedoeling dat het burgerpanel bestond uit een doorsnede van de bevolking.

Het traject richtte zich tot de (niet-georganiseerde) burger. Personen met een politiek mandaat of die dat ooit uitoefenden en leden van de adviesraden konden daarom niet deelnemen.

Infoshot

De deelnemers aan het burgerpanel kregen eerst een “infoshot” op 10 mei: een avond waarop ze heel wat informatie over de gemeente kregen in een aangenaam kader. Als je een goed advies wil geven, moet je immers goed weten waarover het gaat. VRT-journalist Wim De Vilder leidde het infoshot in goede banen. De avond werd gevuld met verschillende presentaties en interviews met de algemeen en financieel directeur van de gemeente, als ervaringsdeskundigen van andere besturen, VVSG en het Agentschap Binnenlands bestuur. Het geheel werd doorspekt met luchtige filmpjes van straatinterviews op de Boerenmarkt. Het debat was niet toegankelijk voor het publiek, maar elke geïnteresseerde kon het wel volgen via onze livestream (zie hieronder).

Livestream infoshot

Wil je graag nog eens de opname van het infoshot terug zien? Dat kan! Bekijk de opname hieronder:

Debat

Op zaterdag 13 mei kwamen de leden van het burgerpanel opnieuw samen om in debat te gaan en hun advies te vormen over de wenselijkheid van een eventuele gemeentefusie. Het debat vond achter gesloten deuren plaats, zodat de panelleden comfortabel en vrijuit konden spreken. Het was de bedoeling dat het debat leidde tot een genuanceerd advies, waarin de panelleden hun motieven, wensen of bezorgdheden konden meegeven aan de beleidsploeg. Voor de begeleiding van de tweede sessie werkte het bestuur samen met een externe expert in burgerparticipatie.

Livestream bekendmaking advies

Ook de bekendmaking van het advies hebben we opgenomen:

Infovergaderingen voor alle inwoners

Omdat niet iedereen kon deelnemen aan het burgerpanel, werden er ook drie infovergaderingen georganiseerd. Ook daar kregen de aanwezigen info over o.m. kenmerken van de gemeente Kaprijke en uitdagingen voor de toekomst, info over het fusiekader, de mogelijke scenario’s voor de toekomst en een vragenronde. 

De infovergaderingen werden georganiseerd in elke deelgemeente:

  • op dinsdag 16 mei in Kaprijke (SOCK)
  • op maandag 22 mei in Lembeke (Kloosterkapel)
  • op woensdag 24 mei in Bentille (Cafe Den Plansjée)